عمل جراحی دیسک گردن معمولا یک عمل الکتیو است ( اوژانس نیست ) و برای درمان موارد زیر به کار می رود :
- در گیری عصب / نخاع ( عمل جراحی دکامپرشن
- ناپایداری ستون فقرات ( عمل فیوژن یا اتصال مهره )
این دو روش با هم به کار می رود . زیرا انجام عمل جراحی برداشتن فشار از ریشه عصب منجر به ناپایداری ستون فقرات می شود و در نتیجه لازمست که با انجام عمل فیوژن یا اتصال استحکام آن تامین شود. در مواردی هم لازمست که از ابزار هایی مانند یک صفحه کوچک برای تقویت ستون فقرات و حفظ پایداری آن استفاده شود .
روشهای جراحی دیسک گردن
برای جراحی دیسک های گردنی هم می توان از سمت جلوی دیسک عمل جراحی را انجام داد هم از ناحیه خلفی ، بیشتر جراحان ترجیح می دهند که روش عمل جراحی قدامی را انجام دهند . در صورتی که عمل جراحی از سمت قدامی ناحیه گردن انجام گیرد ، عضلات سالم کمتری قطع می شود وحفظ راستای ستون فقرات راحت تر است .
به طور مثال ، در برخی از عارضه های ستون فقرات که تغییراتی در قوس ستون فقرات ایجاد می شود ( به صورت لوردوز یا خمیدگی قوس کمر به جلو ) با انجام عمل جراحی در ناحیه قدامی مهره گردنی اصلاح قوس ناشی از بیماری امکان پذیر خواهد بود .
البته در شرایطی هم لازمست که عمل جراحی ازناحیه خلفی مهره گردنی انجام شود . یا حتی ترکیبی از این دو روش به کار رود .
در مورد انجام عمل اتصال ستون فقرات اگرچه بیشتر متخصصان با آن موافقت دارند ، ولی باید موارد زیر را قبل از انجام عمل جراحی موردتوجه قرار داد :
- نوع استخوان به کار رفته اتوگرافت ، آلوگرافت
- عمل فیوژن باید در چند سطح انجام گیرد ؟
چه نوع استخوانی باید در فیوژن یا اتصال مهره به کار رود ؟ نوع ترکیب استخوان یا گرفت بستگی به انتخاب جراح و تجربه وی در استفاده از محصولات خاص دارد . هزینه ، خطرات ، دردسترس بودن ، ایمنی وعوارض جانبی بعد از عمل مواردی است که باید مورد توجه جراح قرار گیرد .
در مواردی ممکنست استفاده از استخوان بیمار ممکن نباشد یا مسئله ساز شود . موقعیت هایی هم هست که ماده جامدی برای فیوژن در دسترس نیست و به غیر از گرفت استخوانی بیمار راه حل دیگری به نظر نمی رسد . عواملی که استفاده از بافت استخوان مصنوعی را مطرح می سازد عبارتند از :
- تکرار جراحی ، عمل جراحی پیوند در بار اول موفقیت آمیز نبوده است.
- افراد سیگاری
- فیوژن یا اتصال چند سطحی
- ابتلا به بیماری هایی که ترمیم بافت استخوانی را مهار کرده یا برای ترمیم استخوان نیاز به مصرف دارو هست
پیوند اتوگرفت در جراحی فیوژن مهره های گردنی
در پیوند اتو گرفت ، بافت استخوانی از بدن خود بیمار برداشته می شود که در بیشتر موارد از برجستگی های خاجی ، بافت استخوانی مورد نیاز برداشته می شود . این تکنیک از دهه 1950 میلادی روش استانداردمعتبری به شمار می رود. انجام این جراحی 90 تا 95 درصد از موارد با موفقیت همراه است .
عیب این روش این است که برای برداشت گِرَفت از استخوان فرد ، باید در دو طرف ران که بافت استخوانی برداشته می شود برش ایجاد کرد . عوارض جانبی رایج عبارتند از :
- درد مزمن در ناحیه برداشت بافت استخوانی : در 25 تا 30 درصد از موارد درد ناحیه برداشت بافت ، 12 تا 24 ماه ادامه می یابد .
- عفونت
- خونریزی
- آسیب دیدگی عصب سطحی طرفی فمور ( عصبی که حس ناحیه قدامی ران را تامین می کند )
- شکستگی استخوان لگن
احتمال بروز عوارض به وسعت عمل و میزان چاقی بیمار بستگی دارد . در مواردی که بافت اتوگرفت برای فیوژن مهره گردنی مورد استفاده قرار می گیرد ، بیمار از درد ناحیه برداشت بافت استخوانی بیشتر از درد ناحیه فیوژن گردنی شکایت می کند .
پیوند آلوگرفت در جراحی مهره های گردنی
در این روش از بافت استخوانی مصنوعی یا از بافت استخوانی فرد دیگر ( جسد) استفاده می شود . این روش میزان برداشت استخوان از بافت خود فرد را کم یا محدود می سازد . در اصل بافت استخوانی فرد دیگر یا استخوان مصنوعی نقش یک داربست را ایفا می کند که محل رشد استخوان و جایگزینی بافت استخوانی جدید را به مرور زمان فراهم می سازد . در این پیوند سلول زنده وجود ندارد ، احتمال پس زدن پیوند شبیه به پیوند عضو بسیار اندک است .
در این روش موضوع مورد بحث ، زمان بهبودی است . در مقایسه با پیوند اتوگرفت ، در روش آلوگرفت ممکنست ترمیم در مدت طولانی انجام گیرد . هر چند نتایج حاصل از تحقیقات نشان می دهد که پیوند آلوگرفت هم مانند پیوند اتوگرفت می تواند یک اتصال قابل قبول ایجاد کند . البته با این روش مدت زمان بهبودی طولانی تر خواهد بود . همچنین :
- پیوند آلوگرفت هم تراز با پیوند اتوگرفت در اتصال یک سطحی به شمار می رود .
- در پیوند آلوگرفت به منظور استحکام بیشترناحیه قدامی گردن در عمل جراحی فیوژن از پیچ و پلیت هم استفاده می شود .
- با افزایش تعداد سطوحی که باید اتصال یابند تفاوت های بین روش آلوگرفت و اتوگرفت بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت .
فرضیه احتمال انتقال عفونت از بافتِ دهنده نیز مطرح شده است . احتمال انتقال بیماری های HIV و هپاتیت از طریق پیوند آلوگرفت بین 1 در 200000 تا 1 در1 میلیون است . البته با رعایت روش های مدرن جراحی و استریلیزاسیون پیشرفته احتمالات ذکر شده جای بحث نخواهد داشت .
عمل جراحی فیوژن مهره های گردن با استفاده از گرفت با استخوان مصنوعی جایگزین های متعددی برای گرفت استخوان در بازار موجود است . نتایج حاصل از بررسی ها حاکی از عدم وجود خطر انتقال بیماری و در دسترس بودن آن هاست .
بیشتر گرفت های استخوانی مصنوعی نیاز به یک ساختار زمینه ای دارند تا با دستگاهی که در بافت کار گذاشته شده است ترکیب شوند و تا زمان بهبودی آن را در جای خود نگه دارند . به طور معمول ایمپلنت های ستون فقرات از یک ماده فلزی ( تیتانیوم ) یا پلاستیک ( با نام پلی اتر اتر کتون PEEK ) یا فیبر - کربن تشکیل شده اند .
در سال 2009میلادی FDA در مورد مصرف پروتئین های مورفوژنیک در جراحی های ناحیه گردن هشدار داد. مصرف مواد یاد شده می تواند منجر به بروز واکنش التهابی شدید پس از عمل جراحی شود که به انسداد مجاری تنفسی بیمار می انجامد . این عارضه بعد از عمل بسیار مهم و کشنده تلقی می شود .
چند سطح فیوژن یا اتصال قابل قبول است ؟ موضوع مورد بحث بعدی سطوح جراحی است . این موضوع بیشتر به بیمارانی مرتبط است که قبلا عمل جراحی برداشتن دیسک مهره گردن ( به روش قدامی ) یا عمل جراحی فیوژن را با وجود چند دیسک غیر طبیعی انجام داده اند .
جراحان عمل جراحی اتصال در چند سطح را برای دیسک هایی انجام می دهند که ظاهر بدی دارند . در اصل اتصال در یک سطح مربوط است به دیسکی که بیرون زده و علامت زا است . البته برخی هم بر این عقیده اند که اگر سطح بعدی بد باشد لازمست که در آینده فیوژن انجام گیرد .
انجام عمل جراحی در چند سطح بر سر این دو راهی قرار دارد که انجام عمل فیوژن چند سطحی سبب وارد شدن فشار و تنش بر مهره های زیرین می شود . از سوی دیگر فیوژن یک یا دو سطحی هم ممکنست به عنوان یک درمان نا موثر نتواند مشکلات بیمار را برطرف کند .
برخی از جراحان معتقدند که بهترست فقط سطوح آسیب دیده را جراحی کنند ، به طور مثال در ناحیه ای که مهره گردنی دچار فتق شده و بیمار از درد بازو شکایت می کند انجام عمل جراحی روی قسمت های آسیب دیده بهتر است زیرا حرکات طبیعی و بیومکانیک گردن را تحت تاثیر قرار نمی دهد . به هر حال پاسخ قطعی برای انتخاب روش درمان وجود ندارد . هر بیمار وضعیت خاص خود را دارد و با بیمار دیگر متفاوت است . بهترین راه برای انتخاب روش درمانی این است که تعداد سطوحی که باید فیوژن بشوند را به طور متعادل تعیین کنیم . در نظر گرفتن حرکت گردن و دست نزدن به اجزاء مربوط به آن قابل قبول است ولی ممکنست با این ملاحظات نتوان مشکل بیمار را حل کرد یا این که بالاخره در آینده ناچار به انجام عمل جراحی در نواحی متحرک خواهیم شد .
پیش بینی این که سطح بعدی درآینده نیاز به فیوژن خواهد داشت هم به سادگی امکان پذیر نیست . نتیایج حاصل از تحقیقات نشان می دهد که احتمال خراب شدن دیسک بعد از انجام عمل جراحی بین 10 تا 25 درصد در طول 10 سال است . برای پاسخگویی به این اختلاف نظر ها لازمست که اطللاعات بیشتری به دست بیاوریم .